ქრისტეს მოწაფეთა შორის მართლმადიდებელი ეკლესია განსაკუთრებულ პატივს ორ მათგანს, წმინდა პეტრესა და პავლეს მიაგებს, სწორედ ამიტომ მათ „მოციქულთა თავნი“ ანუ მეთაურები ეწოდებათ.
ისინი ერთდრულად აღესრულნენ იმპერატორ ნერონის დროს, 67 წელს, როდესაც პეტრე თავდაყირა გააკრეს ჯვარზე, ხოლო პავლეს თავი მოჰკვეთეს.
პეტრე პირველი დღიდან ქრისტეს ერთგული მოწაფე იყო, პავლე კი ქრისტეს მტერი. მას არ სჯეროდა ქრისტესი.
წმინდა პეტრე მოციქული, ანდრია პირველწოდებულის ძმა, გამორჩეულია მოწაფეთა შორის. სანამ ქრისტეს შეუდგებოდა მას სიმონი ერქვა, ხოლო პეტრე მას თვით უფალმა დაარქვა მისი მტკიცე რწმენისა და საღმრთო გულმოდგინებისათვის.
იგი იყო იონას ძე, სიმონის ტომიდან. გალილეის პატარა და ნაკლებად ცნობილ ქალაქ ბეთსაიდაში დაიბადა. ცოლად ჰყავდა წმინდა მოციქულ ბარნაბას ძმის – არისტობულეს ასული, რომლისაგანაც ქალ-ვაჟი ჰყავდა. მათთან ერთად კაპერნაუმში სახლობდა. ოჯახს მებადურობით არჩენდა, რომელსაც თავის ძმასთან ერთად იქვე გალილეის ზღვაში მისდევდა.
პეტრე მოციქულმა პირველმა იქადაგა წარმართებში, მანამდე სახარებას მხოლოდ იუდეველებს უქადაგებდნენ.
პეტრე უბრალო მეთევზე იყო, მაგრამ მან პირველმა აღიარა ქრისტე ღვთის ძედ. როდესაც რომის იმპერატორის ბრძანებით მისი ჯვარზე გაკვრა მოინდომეს, პეტრე მოციქულმა სიმდაბლით ითხოვა ჯვარზე თავდაღმა დაეკიდებინათ, რადგან თავი უფლის მსგავსად წამების ღირსად არ მიიჩნია.
“საქმე მოციქულთას” მიხედვით, პავლე დაიბადა ქ. ტარსუსში (კილიკია), წარჩინებული ებრაელის ოჯახში. ახ. წ. I საუკუნეში. საღვთისმეტყველო განათლება მიიღო იერუსალიმში ფარისეველ გამალიელის სკოლაში. სავლე, თავდაპირველად აქტიურად მონაწილეობდა ქრისტიანთა დევნაში.
პავლე მოციქული თავიდან ქრისტიანთა მოძულე იყო. ერთხელ, გზაზე ზეციდან გარდამომავლი ნათელი იხილა და მიწაზე დაცემულს ხმა ჩაესმა: “პავლე, პავლე, რატომ მდევნი მე? “ვინ ხან შენ, უფალი?” – ჰკითხა შეძრწუნებულმა პავლემ. “მე ვარ იესო, რომელსაც შენ დევნი”. – პავლე დაბრმავდა და მხოლოდ მაშინ აეხილა თვალი, როცა მოინათლა. ის შემდეგ ის ქრისტიანობის ძალზედ აქტიური მქადაგებელი გახდა.
ქრისტიანული რწმენის გასავრცელებლად სამჯერ იმოგზაურა ხმელთაშუა ზღვის სანაპიროს ქვეყნებში – არაბეთიდან ესპანეთამდე. არაბეთიდან წმიდა პავლე იერუსალიმში ჩავიდა წმინდა პეტრე, იაკობ და იოანე მოციქულებთან, იქიდან კი – ქალაქ ტარსუში, სადაც ბარნაბა მოციქულთან ერთად მთელი წელიწადი გაატარა საეკლესიო საქმეების მოწყობაში. საბოლოოდ ქრისტიანთა მტრებმა პავლე მოციქულს თავი მოჰკვეთეს.
წმ. პავლეს მიეკუთვნება ახალი აღთქმის 14 ეპისტოლე.
